नववा महिना?

गर्भधारणा: ९वा महिना

मातृत्वासाठी तयार व्हा!
आता तुमचे बाळ कधीही जन्माला येऊ शकते! गरोदरपणाच्या मधल्या काळात तुमच्या गर्भाशयात उगवलेले बाळाचे बारीक केस गळून पडत आहेत. त्याच्या त्वचेवरील चिकट आवरणही जाऊ लागले आहे जे बाळ तुमच्या गर्भाशयातील द्रवात तरंगताना त्याचे संरक्षण करते.

तुमच्या बाळाच्या त्वचेखाली चरबीचा थर विकसित होत आहे, ज्यामुळे त्याचा जन्म झाल्यावर त्याला उबदार राहण्यास मदत होईल. नवजात बाळांना उबदार ठेवले पाहिजे. असे करण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे त्याला तुमच्या तुमच्या कपड्यांच्या आत तुमच्या छातीजवळ ठेवणे.

तुम्हाला कदाचित नेहमी प्रश्न पडत असेल की प्रसूतीवेदना सुरु झाल्या आहेत हे तुम्हाला कसं कळेल. प्रसूतीवेदना तीन प्रकारे सुरु होऊ शकतात.

१. तुम्हाला कदाचित तुमच्या अंतर्वस्त्रांमध्ये रक्ताचे थेंब असलेला स्त्राव दिसू शकतो. हे प्रसूतीवेदना पुढील एक-दोन दिवसात सुरु होऊ शकतील याचे लक्षण आहे.

२. तुम्हाला कदाचित कळा येऊ लागतील ज्या मासिक पाळीतील वेदनांप्रमाणे वाटतील. मात्र प्रसूतीवेदना वाढत जातील तशा त्या तीव्र, नियमित व अधिक वेदनादायी होतात.

३. तुम्हाला कदाचित पाण्याचे थेंब किंवा प्रवाह जाऊ लागल्याचे जाणवेल. असे झाल्यास सरळ रुग्णालयात जावे.

प्रसूतीवेदना सुरु होण्यापूर्वी रुग्णालयात कसे जायचे आहे हे तुम्हाला माहिती असेल याची खात्री करा. तुमच्या प्रसूतीवेदना सुरु झाल्यानंतर तुम्हाला, सुईण, परिचारिका किंवा डॉक्टरांची गरज पडेल. तुमच्या मोबाईलमध्ये व तुमच्यापाशी बस किंवा टॅक्सीसाठी पुरेसे पैसे असल्याचे तपासून घ्या.
कळा देताना कशामुळे मदत होईल?
तुमच्या प्रसूती वेदना सुरु झाल्यानंतर, तुम्हाला अस्वस्थ वाटू शकेल. इकडे तिकडे फिरा व काही तरी काम करा म्हणजे कळा सहन करता येतील. व्यवस्थित तयार व्हा, तुमची बॅग भरा, बाळाच्या जन्मानंतर ज्या गोष्टी आवश्यक आहे त्या तयार ठेवा. फिरायला जा, थोडेसे खा व मैत्रिणीशी गप्पा मारा.

तुमच्या कळा अधिक तीव्र झाल्यावर, त्यांच्यावर लक्ष केंद्रित करा. तुमच्या शरीराला व तुमच्या बाळाला काय होत आहे त्याविषयी विचार करा. निवांत व्हा व दीर्घ श्वास घ्या.

तुम्ही कदाचित पलंगावर पडल्याने अधिक आरामशीर वाटेल असा विचार कराल. मात्र उभे राहिल्याने कळा अधिक झपाट्याने यायला मदत होईल.

तुम्ही उशी घेऊन एखाद्या खुर्चीवर किंवा स्टुलावर बसण्याचा प्रयत्न करु शकता, किंवा उशीवर गुडघे टेकवून व आधारासाठी खुर्चीवर किंवा पलंगावर पुढे वाकू शकता.

तुम्ही ओणव्या होऊ शकता, किंवा एक पाय गुडघ्यात दुमडून दुसरे पाऊल जमीनीवर ठेवू शकता. यामुळे श्रोणीचा भाग (तुमच्या ओटीपोटाच्या खालच्या भागातील हाडांचा भाग) उघडतो व त्यामुळे तुमच्या बाळासाठी अधिक जागा होते.

तुमचे नितंब मागे पुढे किंवा वर्तुळाकार हलवण्याचाप्रयत्न करा. यामुळे तुमच्या बाळाला श्रोणीतून बाहेर यायला मदत होते व आराम मिळतो. हलत राहा, कळ आली की पुढे व्हायचे व मधल्या काळात सरळ व्हायचे.

थोडी थोडी विश्रांती घ्या, बसा किंवा आडव्या व्हा. तुमच्या कळा रात्री सुरु झाल्यास, पलंगावर झोपण्याचा प्रयत्न करा व शक्य तितक्या वेळ आराम करण्याचा प्रयत्न करा.

प्रत्येक वेळा कळ आल्यानंतर तुम्ही प्रसूतीच्या वेळी तुमच्यासोबत असलेल्या व्यक्तिला तुमची पाठ चोळायला सांगू शकता. यामुळे कळा जशा दीर्घ व तीव्र होत जातील त्या सहन करायला तुम्हाला मदत होईल.
तुमचे शरीर अशाप्रकारे जन्म देईल
प्रसूती वेदनांचा काळ जसा वाढत जातो तशा कळा बराच वेळ टिकतात व अधिक वारंवार येऊ लागतात.

प्रसूती वेदनांचा हा तीव्र, सक्रिय टप्पा असतो. तीव्र प्रसूती वेदनांमधल्या कळांमुळे तुमची ग्रीवा (गर्भाशयाचे तोंड) अधिक वेगाने उघडते, ज्यामुळे ती बाळाला बाहेर पाठवायला तयार होते. तुम्हाला आता या कळा येऊ लागल्यावर कदाचित बोलता येणार किंवा लोकांकडे पाहता येणार नाही किंवा हसता येणार नाही. तुम्हाला हातातील काम थांबवावे लागेल, मुटकुळे करा किंवा गुडघे टेकवून खाली बसा व आता पूर्णपणे कळ देण्यावर लक्ष केंद्रित करा. प्रत्येक वेळी कळ आल्यावर तुम्हाला घाम येऊ शकतो व कळ येत असताना तुम्ही कदाचित जोर जोरात कण्हण्याचा आवाज कराल.

कळा अधिक वारंवार म्हणजे दर ३ ते ४ मिनिटांनी येऊ शकतात व ६० ते ९० सेकंद टिकू शकतात. कळांदरम्यान, थोडा आराम वाटण्यासाठी इकडे तिकडे फिरा, थंड पेय प्या व तुमच्या जवळ जे असतील त्यांच्याशी बोला.

तुमच्या शरीराचे ऐका व आराम वाटेल अशा वेगवेगळ्या स्थितीत राहण्याचा प्रयत्न करा.

वारंवार लघवीला जा.

तुम्हाला शक्य असेल तर कोमट, स्वच्छ, सुरक्षित पाण्याचे हबके मारा किंवा वेदना कमी करण्यासाठी तुम्ही कोमट पाण्याने आंघोळही करु शकता.
तुमच्या बाळाचा जन्म
तुमचे बाळ अगदी खाली येते व जन्मासाठी तयार असते तेव्हा तुमच्या कळा वेगळ्या वाटू लागतील. तुम्हाला तुमच्या पायांच्या मध्ये तुमच्या बाळाच्या डोक्याचा दाब जाणवू लागेल. प्रत्येक वेळी कळ आल्यानंतर तुम्हाला कदाचित २ किंवा ३ वेळा जोर द्यायची तीव्र इच्छा होईल.

तुम्हाला तीव्र इच्छा झाल्यानंतर तुमच्या शरीरातील संपूर्ण शक्तिनिशी जोर द्या. प्रत्येक वेळी जोर दिल्यावर, तुमचे बाळ थोडे खाली सरकेल. तुम्ही जोर देताना श्वास रोखून धरला जाणार नाही असा प्रयत्न करा, मात्र बऱ्याच वेळा लहान लहान श्वास घ्या.

प्रत्येक कळ संपताना, तुम्हाला कदाचित तुमचे बाळ थोडेसे मागे सरकल्यासारखे वाटेल. काळजी करु नका. तुमचे बाळ प्रत्येक वेळी थोडे पुढे सरकत आहे तोपर्यंत तुमचे प्रयत्न व्यवस्थित सुरु आहेत.

तुमच्या बाळाचे डोके अगदी खाली आल्यानंतर, तुम्हाला उष्ण, टोचल्यासारखी जाणीव होईल. तुमच्या बाळाच्या डोक्याभोवती तुमच्या योनीचे मुख ताणले जाऊ लागल्याने असे होते.

तुमची परिचारिका तिला तुमच्या बाळाचे डोके दिसू लागल्यावर तुम्हाला सांगेल. तुम्हाला या वेळी कदाचित थोडे शिथील होण्यासाठी जोर देणे थांबवावे लागेल.

पुढील २ किंवा ३ कळांच्या वेळी धाप लागल्याप्रमाणे लहान-लहान श्वास घ्या. यामुळे तुमचे बाळ हळूवारपणे व सावकाश जन्माला येईल, व तुमच्या योनीचा भाग अधिक फाटू नये यासाठी मदत होईल.